Дүбірлеген дәуірлер жаңғырығын қалдырып, тылсым тарихтың қойнауына еріксіз еніп, халықтың қазынасына айналады. Әр дәуірдің өзінің айшығы, басқа кезеңдермен шатастыра алмайтын өзіндік ерекшеліктері болады.
Дәуірдің құдіретін қалыптастыратын, қасиетін айқындайтын сол дәуірде, сол кезеңде ғұмыр кешкен азаматтар, тұлғалар. Дәуір өтеді, дәуір көшеді. Бірақ өткен дәуірдің өшпейтін жаңалықтары, құндылықтары сол дәуірде өмір кешкен, белсенділік танытқан азаматтардың қолымен жасалатыны шындыққа жанаспайды деп кім айтады...
Біздің бақытымызға орай, дүрбелеңі аз, толыққан, қалыптасқан дәуірде өмір сүруді маңдайымызға жазыпты. Мен өткен ғасырдың екінші жартысы мен жаңа, ХХІ ғасырдың ғаламаттарын айтып отырмын.
«Есімізді біліп, етегімізді жиып», ата-анамыздың аялы алақаны мен саялы құшағынан қанат қағып, ержетіп, замандастарымызбен табысу, қауышу, сырласу бақытына ие болдық. «Алдыңғы толқын ағалар, кейінгі толқын інілер» болып өмір жетегіне ілесіп кеттік.
Біздің дәуірдің ерекшелігі сол, аспанымыз ашық, қарнымыз тоқ, киіміміз бүтін болды. Білім алуға, мамандық таңдауға, ғылымның тұңғиығына бойлауға, пейілі кең, ниеті түзу замандастармен табысуға мүмкіндіктер туды. Біздің дәуірімізді «алтын дәуір» деп атаса да артық емес шығар. Сонда да біз өмір кешіп жатқан дәуір қандай құндылығымен қымбат, қандай ерекшелігімен дара деген сұрақтар туындауы мүмкін ғой.
Жаңа дәуірдің басты байлығы ретінде бірінші кезекте дауылпаз замандастарымды, еліміздің ардақты да аяулы ұлдары мен қыздарын атар едім. Мейлі жолы үлкен, мейлі жолы кіші, тіпті құрдас болсын, мен олардың бәрін құрметтеймін, жақсы көремін, сыйлаймын. Менің бүгінгі басты кейіпкерім мемлекет және қоғам қайраткері, Алаштың ардақты азаматы Серік Ақымбеков бауырым болмақ.
Әкенің күшімен, ананың сүтімен азаматтың бойында қалыптасқан алғыр мінез алға жетелейді, сенімге сергектік, жігеріңе жалын береді. Туған жердің тасы мен топырағын тәу еткен, құдіреті мен қасиетіне бас иген жас маманның жұлдызы жанып, берекелі ортаға кез болып, еңбек додасына екпінді кірісіп кетті.
«Компартияның інісі, болашақтың иегері комсомолдың» дәуірі жүріп тұрған кезеңде талай талантты азаматтар тарих сахнасынан көрініп, ел-жұртына танылып, ерен еңбегінің арқасында есімдері атала бастады.
Қызуқанды, құрыштай қайратты, жүрек оты жалындаған жастардың ортасында беделге ие болу оңай шаруа емес екенін жұрт жақсы біледі деп ойлаймын.
Серік ағамыз бақыт баспалдақтарын сүрінбей, батыл басты. Еңбегі жанып, ел басқарған ағаларының қатарына ілігіп, мақтауына ие болды.
Өткен ғасырдың 70-80-жылдарында Жетісу жастарының жалынды жетекшісі бола білген Серік Шаяхметұлы сол дәуірдің айтулы ұлдарының бірі десек қателеспейміз.
Ағалардың ақылынан қорытынды жасап, замандастарының ортасында бедел мен құрметке ие болып, ата-ана тәрбиесінің қадір-қасиетіне нұқсан келтірмей, көкжиекке көз тігіп, жылдардың жетегінде есейген азаматты қазақ жұрты тани бастады.
«Әр адам – өзінің ішкі жан дүниесінің ғана көрінісі. Адам қалай ойлайтын болса, оның өмір нәтижесі дәл солай болып шығады» деп жазған екен римдік шешен Марк Цицерон.
Иә, шындық шыңырауға емес, биікке бастайды.
Қоршаған орта Серік ағамыздың ішкі жан дүниесінің сұлулығын, жасанды емес екенін жазбай таныды, талантының ашылуына қолайлы жағдай жасады.
Шаруашылықтың қыры мен сырына терең үңіліп, бүтіндей бір ауданның тыныс-тіршілігіне жауапты болу азаматтың еңбек жолындағы айтулы кезең, үлкен белес, асқаралы асу.
Қол жеткен табыстармен шектеліп қалмай, талап пен талант жұптасып, алға шақырған күндер мен түндердің бейнеті емес, берекесі артып жатты.
Үлкен мінбелерден көрініп қана қоймай, кезек күттірмес мәселелерге көңіл бөлу, терең ойларды толғау, нанымды баяндау, шешендік өнердің мәдениетін игеру азаматтың жетіліп толғанына, елдің, жердің атынан сөз сөйлеуге дайын, сол ел мен жердің болашағы үшін күреске әзір екеніне айқын дәлел болды емес пе?!
Біздің қоғамда облыстың әкімі немесе республиканың министрі болу азаматтың басына қонған бақыт ретінде бағаланады, шындығында да солай. Бұл «бақыттың» астарында қандай жауапкершілік жатқанын түсіне бермейміз. Қазақстан жұрты алдында еңсең түспей, еңбегің еленіп, кеудеңді тік ұстап жүргенге не жетсін.
Серік ағамыз ата-бабамыз ғасырлар бойы армандап өткен тәуелсіздікке қолымыз жетіп, еліміз егемендігін алған алтын дәуірдің жалынды патриоты бола білді.
Республикамыздың Тұңғыш Президенті Н.Назарбаев елордамызды Ақмола қаласына көшіру туралы тарихи шешім қабылдағанда Серік Шаяхметұлы алғашқы қарлығаш ретінде министрліктің көшін бастап, қиындықтан қаймықпай, «ыстық-суықты» елемей, замана керуенінің тізгінін ұстаған азаматтардың бірі болды.
«Адамның басына қонған бақтың тұрақты болуы жақсы мінез-құлыққа байланысты» деп айтып кеткен екен өз дәуірінде ұлы ғалым Әбу Наср әл-Фараби. Ағайындықтың ақ туы астында, Серік Шаяхметұлының отбасымен отыз жылға жуық араласып келеміз. Әрбір кездесуден рухани қанаттанып, қанағаттанып қайтасың.
Өзінің басындағы бақытты өзгелермен бөлісе білу, жақын жандардың жанарындағы кірбіңді айнытпай тану, ойланбастан көмекке келу, жылы лебізбен демеу жан дүниенің тазалығынан туындайтын қасиеттер емес пе?!
«Адамды бақ та, байлық та емес, қанағат қана мұратына жеткізеді» деп ата-бабаларымыз өсиет етіп кеткендей, Секеңнің болмысында қанағатшылдық тұнып тұрғандай.
Толдым деп тоқпейілсіген жоқ, болдым деп бәлсінген жоқ. Сол баяғы биязы мінезі, сол баяғы әдемі әдеті. Келгенде құшағын жайып қарсы алады, кеткенде қимастықпен шығарып салады.
Шынайы сыпайыгершілік адамдарға тілектестікпен қараудан тұрады дегендей, осындай азаматтардың болғаны елдің берекесі, құты емес пе?!
«Жаның жай тапсын десең – еңбектен» деп жазған екен Жан-Жак Руссо. Серік Шаяхметұлы – бақытын еңбек майданынан тапқан адам. Еңбегінің жемісінен сусындап, өз дәуірінің алғыр азаматы ретінде замандастарының алдыңғы қатарынан көрінді. Ерен еңбегін туған халқының алдындағы азаматтық парызының өтеуі деп түсінді.
Азаматтың басты борышы Отанға қызмет ету деп білсек, Отан – бірінші кезекте халық. Сен туған халқыңның перзентісің, халық ортасында ғана өзіңді бақытты сезінесің.
«Игі жақсыға жарымаған ел – бақытсыз ел» деп толғанған екен ұлы Абай.
Жақсыларымыз бен жампоздарымыздың арқасында «жағамыз жыртылмай», «көштен қалмай, өзегіміз талмай», еңсеміз биік, елдігімізді танытып жүріп жатқан жағдайымыз бар.
Жақсылардан «дос таба білу үшін дос бола біл» деген қанатты сөз қалыпты. Серік Шаяхметұлы ағамыз рухани бай адам. Оның дәлелі ретінде шынайы дос-бауырларымен қарым-қатынасын айтуға болады. Қуаныш Сұлтанұлы, Серік Қатенұлы, Өмірәлі Шакарапұлы, тағы басқа елімізге танымал тұлғалардың сәтті күндерде Секеңнің жанынан табылып жатқанына талай куәгер болдық. Үнемі Секеңнің дос-бауырлардың шақыруын қабыл алып, сапарда жүргенін немесе олардың шаңырағының шаттығын толтыруға келіп жатқанын естіп, біліп жүреміз.
Серік ағамыз ұлттық салт-дәстүріміздің, құндылықтарымыздың қасиеттерін терең түсінеді. Жазу үстелінде Абай, Мұқағали, Қадыр сияқты ұлы тұлғалардың жинақтары жатқанын талай көрдім. Сәті түскен кездерде екі-үш шумақ өлең жолдарын мәнеріне келтіріп айтып та береді.
Қараша қаздар ән салып мекеніне қайтатын қараша айы – Серік Шаяхметұлы үшін өте қастерлі, қымбат шақ. Ардақты ағамыз осы айда Жер жаннаты Жетісу өлкесінің Көксу аймағында дүниеге келген екен. Содан бері 70 жыл уақыт өтіпті.
Дүбірлеген дәуірдің айлары мен жылдары жылдам алмасып, уақыт деген алып құбылыс арнасына толып, алға қарай жылжып бара жатыр. Уақытты қарсы алып, шығарып салатын, кейіннен жоқтайтын да, біздер – жер үстінде өмір кешіп жатқан адамдар.
Бәріміз өзіміз сайран салып жүрген дәуірдің перзентіміз. Жер-Ананың төсі, ата-ананың құшағы, туған жердің топырағы мен бұлағының тамшылары бізді асыл перзенттері ретінде аялайды, сақтайды, қорғайды. Сол сәттерде жаныңда жақсы адамдар жүрсе, тірліктің мәні де, сәні де артады.
Серік Шаяхметұлы ағамыз таласы жоқ жақсылықтың жаршысы, ағайынның арашашысы, дос-бауырдың көзайымы ретінде танылған адам. Аяулы жар, ардақты әке, қадірлі ата бола білу – азаматтың азаматының қолынан ғана келетін шаруа.
Айтулы мерейтой қарсаңында бауырымыз Серік Шаяхметұлын, Ғазиза тәтемізді, Елдос бастаған ұл-қыздарды, Даниярға ерген немерелерді осы мерейлі мерекемен шын жүректен құттықтаймыз.
Арайлы аспанымыздан күміс Күн шуағын төгіп, бейбіт жер төсінде сәбилердің күлкісіне кенеліп, шаттық пен қуаныштан арылмай, еңселі еліміздің қасиетті құшағында қамсыз күндер кеше берейік.
Б.МАҚҰЛБЕКОВ,
Қазақстан Жоғарғы сотының судьясы